De wetten van de tango

Hoe kan een column die als ode aan de vriendschap begonnen is, uiteindelijk eindigen met een titel als deze? Terwijl Nederland smachtte naar een beetje zomerzon, dacht ik in de Argentijnse winter na over de essentie van vriendschap. Directe aanleiding was het vertrek van de zoveelste dierbare vriendin (Nederlandse) uit mijn leventje hier. Met stip het vreselijkste maar helaas onoverkomelijke onderdeel van een internationaal bestaan: afscheid. Het is telkens weer een klap als er goede vrienden vertrekken, met pijn in mijn hart zie ik ze gaan. Ik vertelde één van de reeds vertrokkenen (Argentijn) hoe ik me voelde. ”Je zou er zomaar een tango over kunnen schrijven” zei hij. Omdat ik niet de pretentie heb mijn persoonlijke sentimenten in hartverscheurend tangoproza te kunnen vertalen, zocht ik naar andermans  tekst. Tussen alle liefdestragiek trof ik zowaar een tango die de vreugde van de vriendschap bezingt (Amigos que yo quiero - Hugo Gutiérrez ).

Rond die tijd (20 juli) was het de Dia del Amigo. Een soort Valentijnsdag maar dan zonder de vlinders. Een commercieel fenomeen om “al” je zogenaamde vrienden te laten weten dat je één keer per jaar aan ze denkt. De feliz día sms’jes van lang vergeten personen vliegen je om de oren en op Facebook verschijnen mierzoete berichtjes, van vage bekenden die je eigenlijk nooit ziet. Van je echte vrienden krijg je niks. Echte vrienden weten hoezeer je ze waardeert. Daar komt geen lullig jaarlijks berichtje aan te pas.

Behalve aan digitale erosie is het Argentijnse vriendenlandschap met name aan eenzijdigheid onderhevig. Vriendschap tussen man en vrouw bestaat niet. Er zit altijd meer achter een ogenschijnlijk onschuldig contact en er is veel jaloezie. In gezelschap als stelletje handjes vasthouden is hier de gewoonste zaak van de wereld. Alsof je je partner direct kwijt raakt als je hem of haar loslaat. Het is me al geregeld overkomen dat ik – nieuw binnen een gezelschap – bij het aanknopen van een gesprekje binnen 2 à 3 minuten een lichtelijk verstoorde eega zie verschijnen. Manlief mompelt nog gauw iets in de trant van “esa es mi señora” in plaats van de dame netjes aan me voor te stellen en beiden beschouwen het gesprek als beëindigd. Als aantrekkelijke, buitenlandse vrijgezel wordt je niet geacht te integreren. Kom liever gekooid en gekortwiekt net als de rest, dan kan iedereen met een gerust hart z’n wederhelft loslaten zonder in paniek te hoeven raken of een hysterische aanval van verlatingsangst te krijgen.

Ik kan niet zeggen dat ik niet gewaarschuwd was. Door de schrijfster van het boek dat zijn titel aan deze column gaf. Marleen de Vries heet ze, en ze trekt verrassende vergelijkingen tussen de wetten van het leven en de liefde en de wetten van de tango. Haar persoonlijke verhaal schetst hoe moeilijk het integreren is in een land als Argentinië, zeker als single. Ze schrijft dat ze per definitie bedreigend was voor vrouwen die in een relatie zaten en bang waren dat hun man het in zijn hoofd zou halen haar – een Europese vrouw (de droom van iedere Argentijn) - het hof te maken.

3 Jaar geleden leek het me lichtelijk overdreven. Maar Marleen had gelijk. Voor het delen van lief, leed en veel vermaak heb ik inmiddels mijn (voornamelijk vrijgezelle) amigas. Voor de broodnodige amigos... rest mij niets dan de wetten van de tango te gehoorzamen.

"De wetten van de tango" schreef ik in september 2012 en verscheen in mijn column Mi Buenos Aires pequeño, in het oktober-nummer van tangotijdschrift La Cadena.


Voor de volledigheid de tekst van genoemde tango:
Amigos que yo quiero - Hugo Gutiérrez

En la vida tenemos mil cosas
que son grandes, sublimes y hermosas,
que ennoblecen y alegran el alma
alentándonos el corazón.
Pero hay una sutil y suprema
que nos llega tranquila y serena,
es hombría y lealtad,
sentimiento y bondad,
es sublime… se llama amistad.

Amigos que yo quiero
escuchen este tango,
que lleva entre sus notas
un apretón de manos.
Fue escrito con el alma
pensando en la amistad
con lágrimas lo canto
por los que ya no están.
Alcemos nuestras copas
aquí en el viejo bar
que mientras haya amigos
dan ganas de cantar.

La existencia si es negra condena
con amigos parece verbena,
sin amigos no vale la pena
esta vida llena de dolor.
Los amigos igual que poetas
tienen hondas ternuras secretas,
acerquémonos más a la noble amistad
que nos llena de fe y de bondad.

Amigos que yo quiero
escuchen este tango,
que lleva entre sus notas
un apretón de manos.
Fue escrito con el alma
pensando en la amistad
con lágrimas lo canto
por los que ya no están.
Alcemos nuestras copas
aquí en el viejo bar
que mientras haya amigos
dan ganas de cantar.