usa la cleta

usa la cleta

zaterdag 15 oktober 2011

Tiempos Modernos

Tiempos Modernos

Sinopsis: Tiempos modernos es un largometraje de 1936 dirigido, escrito y protagonizado por el célebre actor Charles Chaplin. La película constituye un retrato de las condiciones desesperadas de empleo que la clase obrera tuvo que soportar en la época de la Gran depresión, condiciones promovidas, en la visión dada por la película, por la eficiencia de la industrialización y la producción en cadena. En la película también intervienen Paulette Goddard, Henry Bergman, Stanley Sandford y Chester Conklin.

Análisis: Para analizar la película, tomé unas palabras claves las frases que me parecieron las más ilustrativas del texto de Marx (MARX, Karl, La acumulación originaria, capítulo 24 de El Capital, México, FCE), nombrando con cada una las escenas de la película en las cuales encontramos ejemplos de sus conceptos.


Explotación
“Pero, si enfocamos el otro aspecto, vemos que estos trabajadores recién emancipados sólo pueden convertirse en vendedores de si mismos, una vez que se ven despojados de todos sus medios de producción y de todas las garantías de vida que las viejas instituciones feudales les aseguraban. El recuerdo de esta cruzada de expropiación ha quedado inscrito en los anales de la historia con trazos indelebles de sangre y fuego.

…… El proceso de donde salieron el obrero asalariado y el capitalista, tuvo como punto de partida la esclavización del obrero. En las etapas sucesivas, esta esclavización no hizo más que cambiar de forma: la explotación feudal se convirtió en explotación capitalista.”

La representación que Tiempos Modernos da del obrero es la de una pieza más en el engranaje de la maquinaria industrial En las primeras escenas se vea que los individuos están esclavos del ritmo de las maquinas, las cuales dictan los horarios de su vida. Debido a la presión y el alto grado de industrialización, la mayoría de los obreros parecen perder su personalidad y se convierten, metafóricamente, en maquinas. Esto es simbolizado también por el rebaño de ovejas al principio, que está comparado a un conjunto de hombres que salen de un subterráneo con dirección a sus trabajos en las fábricas. Entrando en la fábrica, marcan la hora de ingreso. Todo el tiempo está calculado, no se permite la holgazanería. Es como seguimos siempre las otras ovejas, sin pensar, y Chaplin está criticando que aceptamos estar parte de la maquinaría como animales tontos. Los compañeros de Charlot (el personaje de Chaplin) por ejemplo se enojan cuando el se está volviendo loco y no está participando no más, quieren que funciona la maquina como siempre debe. Charlot desaparece literalmente en la maquinaría, un imagen muy fuerte que está representando la fábrica como un gran monstruo, tragando y aplastando obreros.

La explotación siempre conoce niveles más sofisticadas de la perfección, que nos muestra la situación en la cual unos vendedores ofrecen, al dueño de la empresa, una máquina que permitirá que los obreros coman mientras trabajan. Esto implica un mayor control del tiempo para sumar aún más capital. El obrero ni puede ser dueño de su propio almuerzo. Con la maquina de almorzar el director se apropia hasta una de las últimas acciones libres/independientes de sus trabajadores.


Alienación
“Han de enfrentarse y entrar en contacto dos clases muy diversas de poseedores de mercancías; de un parte, los propietarios de dinero, medios de producción y artículos de consumo, deseosos de valorizar la suma de valor de su propiedad mediante la compra de fuerza ajena de trabajo; de otra parte, los obreros libres, vendedores de su propia fuerza de trabajo y, por tanto, de su trabajo. ……… Con esta polarización del mercado de mercancías, se dan las dos condiciones fundamentales de la producción capitalista. El régimen del capital presupone el divorcio entre los obreros y la propiedad sobre las condiciones de realización de su trabajo…. La producción capitalista no solo mantiene este divorcio, sino que lo reproduce y acentúa en una escala cada vez mayor.”

Las tareas en la fábrica son mecánicas y cada quien tiene una función específica. La cinta transportadora sigue funcionando produciendo en serie a un ritmo constante y monótono. Una sola falla desencadena el malogro de toda la demás producción. El trabajo consiste en atornillar y martillear. Ni un momento en la película vemos qué producto exactamente están produciendo, como no importa el producto final. El trabajo es muy mecánico, repetitivo, Charlot sigue con el mismo movimiento de atornillar también durante los recreos. Se vuelve loco, al final quiere atornillar hasta las botones de la ropa de las mujeres, y termina en el hospital psiquiátrico. El trabajo además es muy individualista, los compañeros del trabajo comparten el espacio físico pero no hay tiempo ni manera de socializar, se pelean y odian entre si. Por el escasez de trabajo en esa época, los obreros se convierten en sus propios rivales, porque tienen que competir por el mismo trabajo. Esto vemos en cuando Charlot lee en el diario que hay trabajo y corre a la fábrica para justamente entrar de último.


Lucha de clases
“Es cierto que la leyenda del pecado original teológico nos dice que el hombre fue condenado a ganar el pan con el sudor de su frente, pero la historia del pecado original económico nos revela por qué hay gente que no necesita sudar para comer.”

“Así se explica que mientras los primeros (una minoría trabajadora, inteligente y sobre todo ahorrativa) acumulaban riqueza, los segundos (un tropel de descamisados, haraganes, que derrochaban cuanto tenían y aún más) acabaron por no tener ya nada que vender más que su pelleja. De este pecado original arranca la pobreza de la gran mayoría.”

El director de la fábrica, ejemplo clásico del capitalista, está en su oficina, tomando su medicina, sus pastillas, jugando rompecabezas, viéndolo todo a través de una pantalla y dando sus órdenes, mientras que Charlot ni puede fumar un cigarrillo tranquilamente. Ir al baño lo hace además en su propio tiempo, usa su tarjeta de registración de tiempo para tomar unos minutos privados.

Vemos la burguesía, siempre buen vestido, caminando y paseando por las calles, comprando artículos de lujo en almacenas grandes y abundantes en todo (hasta los tragos en barriles). Charlot y la chica solamente pueden soñar de ese tipo de vida, en la escena de la casa linda por ejemplo, y cuando está trabajando de vigilante de noche en el almacén. Suenan que hay árboles de fruta y una vaca para la leche en su casa, y un bife de lomo gigante para comer. Tira la fruta por la ventana sin comerla completamente, todo está mostrando abundancia. Pero en la realidad, la casa donde viven es muy lejos de ser lujoso, y con la gente de la burguesía no hay ningún contacto. La esposa del pastor, visitando a la cárcel, no habla ni una palabra con Charlot, y la mujer en la calle denuncia muy prolijamente a la chica al momento de robar el pan.


Leyes y rol del estado
“Véase pues, como después de ser violentamente expropiados y expulsados de sus tierras y convertidos en vagabundos, se encajaba a los antiguos campesinos mediante leyes grotescamente terroristas, a fuerza de palos, de marcas de fuego y de tormentos, en la disciplina que exigía el sistema de trabajo asalariado.”

Es impresionante el número de veces que aparezca la policía en la película, como representante del aparato represivo del estado. La chica queda buscada por vagancia, y justamente cuando encontró trabajo en el restaurante y las cosas parecen mejorar, aparecen los empleados de vigilancia de juveniles para su arresto. Uno no se puede vagar y disfrutar una vida libre en la sociedad capitalista. Cuando Charlot y la chica se sientan en el pasto, hablando del futuro y imaginando su casita linda, casi inmediatamente viene otro agente de policía. Otro símbolo del estado está la cárcel, Charlot queda encarcelado en varias oportunidades. Hasta que busca ser encarcelado, porque se sienta cómodo y protegido.


Conclusión
El personaje de la película está pasando de un lugar de encierro y vigilancia a otro, es decir, de la fábrica, al hospital, ó de la fábrica a la cárcel y viceversa. Es como una metáfora de la “libertad” en la cual vivimos en los tiempos modernos de nuestra época. Encuentra una mayor hostilidad en el ámbito del trabajo que en la cárcel, donde está muy cómoda. Allá encuentra tal vez una seguridad perdida. Eso quizás es el más grande “crimen” del capitalismo: que robó a los humanos de “todas las garantías de vida que las viejas instituciones feudales les aseguraban”, remplazándolas con una inseguridad sin límites, y una lucha continúa de sobrevivencia. Un ser humano necesita alimentarse, alojarse, vestirse etcétera, y si se reproduce, necesito asegurar lo mismo para su descendencia. Por lo tanto se ve siempre obligado de vender su trabajo para conseguir un salario, de seguir siendo parte del gran circo, de la maquinaría engrasada que constituye nuestra sociedad y su modo de producción, porque es su única manera de obtener seguridad, o sea poca y además falso, y sentirse tranquilo y feliz.

dinsdag 27 september 2011

Hulde

Het haalde net de voorpagina niet, maar het was toch nieuws afgelopen 17 mei: Máxima werd veertig. In Puerto Madero heeft iemand in 2004 met zeer vooruitziende blik het pleintje voor de Nederlandse ambassade alvast Plaza Reina de Holanda genoemd. Dat scheelt weer een setje naambordjes bij de toekomstige troonwisseling als Máxima zichzelf koningin mag gaan noemen. De reacties op beide koninklijke nieuwtjes waren gemengd. Er werden op de website van La Nación zelfs reacties verwijderd door de moderators. Dus u begrijpt: de emoties liepen hoog op.

We zijn met z’n allen alweer tien jaar dol op onze Argentijnse prinses. In al die tijd schijnt ze slechts één keer een kleine misstap begaan te hebben, met haar opmerking over het ontbreken van dé Nederlandse identiteit. Hoe zit het eigenlijk met de Argentijnse identiteit? Wij Nederlanders lopen niet allemaal op klompen en goh, niet elke Argentijn danst tango. Een algemeen sluimerend - en vaak stoer overschreeuwd - gebrek aan eigenwaarde doet eerder aan een Argentijnse identiteitscrisis denken. Wie wil er nou in godsnaam hier komen wonen? Ik moet óf waanzinnig verliefd zijn op een goddelijke Argentijn, óf gewoonweg gestoord. Want in Europa is het leven rozengeur en maneschijn, zijn de straten met iPhones geplaveid en regent het elke woensdag geld...

Ander voorbeeld. Onlangs bereikte mij een mooi glimmende folder van mijn ziektekostenverzekering. Met de nutteloze boodschap dat het herfst werd - dat wist ik al. Van alle bladzijden met goedbedoelde gezondheidstips lachten mij blonde kinderen toe. Blond! Blonder dan Noord-Hollandse-kindertjesblond. Het deed een beetje pijn. En niet alleen aan mijn ogen. Want in Argentinië is het gros van de kinderen verre van blond. Waarschijnlijk was het niet de bedoeling het nationale minderwaardigheidscomplex zo overduidelijk te etaleren, maar de gewenste exclusieve uitstraling kwam over als de ultieme illustratie van de hunkering naar een onbereikbaar ideaal. En een impliciete erkenning van de verzekeringsmaatschappij in kwestie, dat het gemiddelde Argentijnse kind niet tot de bevoorrechte clientèle van deze chique ziektekostenpolis behoort. Want zo’n verzekeringsmaatschappij weet donders goed dat het voor een groot gedeelte van de kinderen in dit land al heel bijzonder is als ze überhaupt ingeënt zijn. Naar school gaan. Een écht dak boven hun hoofd hebben. Hun bed niet met tig broertjes en zusjes hoeven te delen. En thuis één keer per dag een volledige maaltijd voorgeschoteld krijgen. Laat staan dat papa en mama zich zo’n peperdure ziektekostenpremie kunnen veroorloven.

’s Lands eigen drama queen - ze laat nogal eens een traantje tijdens haar gloedvolle speeches - Cristina Fernández de Kirchner heeft in 2009 de Asignacion Universal por Hijo in het leven geroepen. Een soort kinderbijslag voor wie geen werk heeft, of minder dan het minimumloon verdient. De oppositie sprak er schande van: hoe durfde de presidente zo openlijk zieltjes te winnen voor de volgende verkiezingen met een ‘universele’ subsidie die uiteindelijk niet voor iedereen bleek te zijn? Maar de wet sorteert effect. Deze nieuwe subsidie heeft in de armste provincies de scholen weer gevuld. Uitkering vindt namelijk pas plaats als een kind daadwerkelijk naar school gaat en zijn inentingen heeft gehad. En dat is pas echt koninklijk nieuws. Blond of bevoorrecht zal niemand er van worden, maar Argentinië, haar zelfvertrouwen en haar identiteit zullen er wel bij varen. Driewerf hoera!


"Hulde" verscheen eerder in het zomernummer van tangotijdschrift La Cadena.

donderdag 25 augustus 2011

Schoon toeval

Hoe doet ú dat eigenlijk, een nieuwe danspartner zoeken? Ik zit namelijk zonder op het moment. Dansmaatje Miguel is terug naar zijn wederhelft in Spanje. Weg stok achter de deur voor de doordeweekse tangoles, weg drijfveer voor het bezoeken van de meest stijlvolle milonga’s in alle uithoeken van deze immense stad. Over het algemeen beweeg ik me graag onafhankelijk in het leven, maar wat de tango betreft kan ik letterlijk en figuurlijk wel wat leiding gebruiken.

Nou is de gemiddelde Argentijnse mannelijke milonga-ganger klein, oud, dik en lelijk. Die laatste drie zijn geen punt. Als de man maar dansen kan. Ik zag eens de tango beschreven als the ultimate revenge of ugly men. Lelijk of niet, de beste danser is de hoogste aap op de rots en mag de mooiste dames in zijn armen meevoeren. Lengte is echter essentieel. Een kop kleiner kan niet.

Met Miguel had ik het aardig getroffen. Langer dan ik, slank en knap. In zijn jonge jaren absoluut een hartenbreker geweest. Zijn grijze haren leken me een goed tegenwicht voor mijn dagelijkse onderdompeling in de 18-jarigenballenbak van de universiteit. En zo vol jeugdige overmoed nog! Het had best wat kunnen worden tussen ons, als hij niet getrouwd was geweest… vond Miguel. Ik vond vrienden zijn mooi genoeg. Evengoed leken we af en toe net een getrouwd stel, al kibbelend op de dansvloer. Omdat hij iets meer danservaring had en nog wat fanatieker is op tangogebied dan ik, liet ik me graag door hem op sleeptouw nemen. En hij kon ook nog eens heerlijk koken! Zo vind je ze niet zomaar.

Op internet zie ik dat je in Nederland gewoon een zoekertje plaatst. Kwestie van een paar gegevens invullen, één druk op de knop en voor je het weet heb je iemand van de juiste lengte, leeftijd en danservaring. Het rubriekje “danspartner gezocht” heb ik op de digitale marktplaatsen van Argentinië echter nog niet kunnen ontdekken. Aanbiedingen van dansleraren genoeg, maar een huis-tuin-en-keuken-danspartner via internet is wellicht een virtuele brug te ver. Het is ook vooral een kwestie van veel dansen om een nieuwe, goed passende partner te scoren, the proof of the pudding is in the eating nietwaar? Je moet de energie kunnen voelen, de beweging kunnen begrijpen, om te weten of iemand hét is.

Bovendien doe ik niet aan internetdaten, met welk doel dan ook. Noem het ouderwets, naïef of gewoonweg dom, maar ik geloof in toevallige ontmoetingen. Toeval is bijzonder, toeval relateren we in ons onderbewustzijn aan ons gevoel voor schoonheid. Hoe meer toevalligheden tot een ontmoeting leiden, hoe waardevoller de persoon voor ons is. Wie kent niet het gevoel van euforie door de volslagen verrassing van een klik met een onbekende danspartner, de overweldigende sensatie van het dansen met een lichaam dat je niet kent maar dat toch jouw lichaam volledig lijkt te begrijpen…. Onbeschrijflijk.

Spontane ontmoetingen dus. Voor alle potentiële partners, of het nu voor de dansvloer is, of voor een heel leven. Wat dat eerste betreft: er schijnt een tangoles dicht bij huis te zijn (wat de kans op daadwerkelijk gaan omgekeerd evenredig vergroot). Dansen dus, en de rest aan het schone toeval overlaten.


"Schoon toeval" verscheen in het meinummer van La Cadena, het Nederlandse tango-tijdschrift.

dinsdag 9 augustus 2011

Beter dan Viagra

Slecht nieuws voor de carnivoren onder u: het Argentijnse vlees raakt op. Of beter gezegd: het aantal veehouders is dalende. De Argentijnse vleessector zit in een diepe crisis. De laatste jaren zijn veel veeboeren uit economische overwegingen overgestapt op de teelt van maïs en soja. De vraag naar vlees, nationaal en internationaal, blijft echter hoog. Het vlees wordt dus steeds duurder: afgelopen jaar een verhoging van maar liefst 93 procent. Dit is ook aan de inflatie te wijten: andere producten stegen ook in prijs. (Ter vergelijking: kip met 49 procent, rijst met 43 procent en kaas met 41 procent.) De president beschuldigde de boeren ervan bewust vlees achter te houden om de prijzen op te drijven. In werkelijkheid slachtten zij echter zoveel koeien dat de veestapel met 20 procent is gekrompen. De veeboeren, die zich ten onrechte beschuldigd voelden van zakkenvullerij, gingen staken of nog meer soja verbouwen. Argentinië is op de wereldranglijst van vleesexporterende landen al afgezakt naar de tiende plek. De prognoses liegen er niet om: men verwacht een tekort tot minstens 2014, het zal drie tot vijf jaar kosten de veestapel weer op te bouwen. Mits de regering deze keer wel de juiste maatregelen weet te treffen.

Lastig, want het boterde toch al niet tussen het Casa Rosada en de veehouders, de grootgrondbezitters die over het algemeen van een wat conservatiever politiek stempel zijn. De landbouwsector is van oudsher gewend het voor het zeggen te hebben in dit land en de Kirchners, (voorheen Nestor* en nu Cristina), met hun presidentiële, averechtse ingrepen en ogenschijnlijke gebrek aan waardering voor de motor van de Argentijnse economie, zijn op de pampa’s verre van geliefd. Deze week werd de jaarlijkse landbouwbeurs ExpoAgro 2011 geopend. In de verschillende openingsspeeches vlogen de gebruikelijke beschuldigingen over en weer, de kranten staan er vol van. Met het oog op de aankomende presidentsverkiezingen in augustus, is de beurs momenteel het episch centrum van de verkiezingsstrijd.

In een poging het leed wat te verzachten en de Argentijnen te verleiden van hun sappige steak over te stappen op een -minstens zo sappig maar goedkoper- karbonaadje, ging Cristina begin vorig jaar tijdens een interview zelfs zover om uitspraken te doen over haar persoonlijke seksleven. Varkensvlees zou beter zijn dan Viagra. ‘Nestor vermoordt me als ik dit vertel’ begon ze, ‘maar vorig weekend in Patagonië hebben we een varkentje aan het spit gegeten en ‘alles’ ging daarna heel goed’. Presidentiële openhartigheid, achteraf ontmaskerd als ordinaire marketingstunt, waar de binnen- en buitenlandse pers van smulde.

Grappig dat met dezelfde leus aangaande de vleselijke lusten (mejor que la Viagra!) reclame gemaakt wordt voor vegetarisme. De vleesminnende Argentijn zal zich daartoe niet zo gauw laten bekeren, al zullen de hoge prijzen de vleesconsumptie ongetwijfeld terugbrengen, volgens verwachting van 75 kilo naar 60 kilo per persoon per jaar. Het zou de volksgezondheid zeker niet schaden, een onsje minder op de zondagse asado (barbecue), als de parilla flink wordt opgestookt om met vrienden of familie een paar kilo koe weg te werken. En ook de gastronomische diversiteit niet, als men leert genieten van een gezond alternatief in de organisch/biodynamisch/vegetarisch georiënteerde eettentjes die in hip Palermo de grond uitschieten. Zelfs de dynamiek op de dansvloer zou er wel bij varen. En zeg nou zelf, dat geeft meer positieve energie dan welk blauw pilletje dan ook.




Beter dan Viagra verscheen in het aprilnummer van tangotijdschrift La Cadena.

* Nestor Kirchner overleed op 27 oktober 2010. Hij zou wederom presidentskandidaat geworden zijn bij de verkiezingen die 14 augustus as. gaan beginnen. Zijn weduwe Cristina heeft zich onlangs opnieuw verkiesbaar gesteld.

donderdag 14 juli 2011

Se me piantó un lagrimón (English version)

It felt like a sing-along version of The Sound of Music, my last milonga before the Christmas holidays. A man was singing out loud all the lyrics as he shoved his partner across the dance floor. Except for some raised eyebrows and stifled hilarity, everyone seemed to continue dancing rather unperturbedly. Everyone save me, I was put out of tune quite disgracefully by this cheerful wag.

In uttermost concentration while dancing, I'm blind and deaf for an excess of information and unable to endorse my dance partners’ comments on beautiful melodies or texts. Both simply escape my attention. While dancing I feel the rhythm and I follow every move, but don’t ask me afterwards to talk about the music. It did not penetrate to a high enough level of consciousness. The singing jammer frustrated my concentration this time. Fortunately, the dance floor was big enough...

To me, profoundly enjoying tango music is not done while dancing. I need to sit down. Listen. And feel. The first time I was moved to tears. It was May 2008; I was traveling for half a year in South America. Peru was on the program, Bolivia, Brazil and Argentina. Rio de Janeiro, Buenos Aires... legendary places where I wanted to have been. On the Friday night of arrival in Buenos Aires my host disappeared to a party for which I had not been invited. Forced to find my own entertainment, I decided I wanted to go dancing till dawn.

The salsa club, sparkling with cheerful Caribbean tones provided enough candidates for some sublime hip shaking. A guy named Alberto asked me to dance a couple of times and introduced himself afterwards as an Argentine-Spanish gypsy and musician. Bandoneon and contrabass he played, at Tango Porteño, one of the biggest tango shows in Buenos Aires. I had no idea, and doubted between pick-up line and grandiloquence. He offered to bring me home on his motorbike. I had no idea where I was or where exactly I stayed and I was going to hop on the back of an unknown in a city like Buenos Aires... Mamma mia - I had done less silly things in my life! All the more intensely I enjoyed the unexpected adventurous ride through the dark city. Alberto was a true gentleman, brought me home safely and invited me to the show the next night. He would have the evening off, but his brother - enough musical genes in the family – would play the violin. I presented myself that night at Cerrito 570 in the most elegant clothing my travel wardrobe could bring forth. There was not a word untrue: I was indeed welcome as a guest at the musicians’ table and was treated like a princess.

It became an unprecedented but slightly melancholic evening. The tango touched me. Spellbound, I could just sit still and let the marvel saturate my senses. Alberto wiped an occasional tear from my cheek. That evening - though I did not realize it back then - the first little seed for one of the most important decisions of my life germinated. The gypsy musician disappeared without a trace, but Buenos Aires and her tango were going to stay forever.

(This column was published in the winter edition 2011 of the Dutch tango magazine La Cadena).

Se me piantó un lagrimón

Het leek de meezingversie van The Sound of Music wel, mijn laatste milonga voor de kerstvakantie. Eén van de heren zong hardop alle teksten mee terwijl hij zijn partner over de dansvloer schoof. Op wat opgetrokken wenkbrauwen en gesmoorde hilariteit na, leek iedereen redelijk onverstoorbaar verder te dansen. Behalve ik dus, want ik werd door deze olijkerd lelijk van de wijs gebracht.

In opperste concentratie, ben ik tijdens een tango blind en doof voor een overdaad aan informatie. Opmerkingen van danspartners over een mooie melodie of tekst kan ik nooit beamen; beide heb ik simpelweg niet gehoord. Al dansend voel ik het ritme en volg ik elke beweging, maar vraag me na afloop niet om mee te praten over de muziek. Die is niet tot mijn bewustzijn doorgedrongen. Door de zingende stoorzender kon ik me niet concentreren. Gelukkig was de dansvloer groot genoeg...

Echt van tangomuziek genieten, betekent voor mij dus niet dansen, maar zitten en luisteren. En voelen. Tot tranen toe geroerd was ik, de eerste keer. Het was mei 2008 ik was een half jaar op reis in Zuid-Amerika. Peru stond op het programma, Bolivia, Brazilië en Argentinië. Rio de Janeiro, Buenos Aires… legendarische plaatsen waar ik geweest wilde zijn. De vrijdagavond van aankomst in Buenos Aires verdween mijn gastheer naar een feest waarvoor ik niet genodigd was. Noodgedwongen zocht ik mijn eigen vertier. Dansen wilde ik, tot de dageraad.
De salsaclub vol vrolijke Caribische klanken bood genoeg gegadigden om de heupen eens lekker los te gooien. Ene Alberto vroeg me een paar keer ten dans en stelde zich na afloop voor als Argentijns-Spaanse zigeuner en muzikant. Bandoneon en contrabas speelde hij, bij Tango Porteño, één van de grootste tangoshows van Buenos Aires. Ik had er geen verstand van, twijfelde tussen versiertruc en interessantdoenerij. Hij bood aan me thuis te brengen. Ik had werkelijk geen idee waar ik was of waar ik precies woonde en ging achterop de motor klimmen bij een onbekende in een stad als Buenos Aires... Mamamia, ik had wel eens minder onverstandige dingen gedaan! Des te intenser genoot ik van de onverwachte avontuurlijke rit door de donkere stad. Alberto bleek een echte heer, bracht me veilig thuis en nodigde me uit voor de show de volgende avond. Hij had zelf een avondje vrij, maar zijn broer – genoeg muzikale genen in de familie - zou viool spelen. Ik diende me die avond aan op Cerrito 570 in de meest elegante kleding die mijn reisgarderobe rijk was. Er was geen woord gelogen van het hele verhaal: ik was inderdaad welkom als gast aan de muzikantentafel, en werd als een prinses behandeld.

Het werd een weergaloze maar ook lichtelijk weemoedige avond. De tango greep me aan. Als betoverd, kon ik slechts stilletjes zitten en mijn zintuigen de kost geven. Alberto veegde af en toe een traan van mijn wang. Die avond, al besefte ik dat toen nog niet, was de opmars naar één van de belangrijkste beslissingen van mijn leven. De zigeunermuzikant verdween zonder een spoor uit mijn leven, maar Buenos Aires en haar tango mochten voor altijd blijven.

(Deze column werd in het winternummer 2011 van het Nederlandse tangotijdschrift La Cadena gepubliceerd).

woensdag 22 juni 2011

Nog-niet-zo-stoute schoenen

La Glorieta de Belgrano… de naam alleen al klinkt als een zoete belofte van romantische vluchtigheden op zwoele zomeravonden, en doet me denken aan het gedicht Tuinfeest van Martinus Nijhoff: “Zij zingen, nijgen naar elkaar en kussen, - Geenszins om liefde, maar om de sublieme - Momenten en het sentiment daartusschen”. Sublieme momenten en genoeg sentiment daartussen, in de milonga van La Glorieta, een elegante muziektent in het park Barrancas de Belgrano. Voor dansers en toeschouwers gelijk, lang niet iedereen komt om te dansen. De zachte klanken van de muziek en de lonkende lichtjes hebben een magische aantrekkingskracht op iedereen die in de buurt is. Men staat rondom te kijken en te praten, jongeren drinken hun mate op het gras, ouderen leveren commentaar vanaf een bankje, kinderen spelen of dansen zo’n beetje mee. Het publiek is onderdeel van het spektakel, van de sprookjesachtige sfeer. Verderop gaat het leven gewoon door; het verkeer, de colectivos (bussen), de trein. Maar de geluiden komen gedempt, als vanuit een andere wereld, een andere werkelijkheid.

De trappen zijn de sluis naar het andere universum. Op die paar brede treden rusten de dansers uit, of worden subtiel de eerste oogcontacten gelegd, terwijl de net aangekomen dames hun schoenen verwisselen. De trappen eenmaal bestegen, wordt de handtas aan de krullen van het smeedijzeren hekwerk gehaakt. Een symbolische daad bijna; van de laatste ballast bevrijd, zijn schouders en armen beschikbaar voor de omhelzing die tango heet. Het is er gemoedelijk en ongedwongen: geen reserveringen, geen tafeltjes, geen strijd om de beste plek. Terwijl de avond valt, vult een uitdijend organisme van synchroon bewegende lichamen de prachtige ronde stenen dansvloer die al zovele stappen gedragen heeft. Alles lijkt geoorloofd: een bonte verzameling tangoschoenen, wandelschoenen, teenslippers, danskleding, straatkleding, jong, oud (en nog ouder!), vrienden, verliefden, stelletjes, singles, beginners, gevorderden, Argentijnen, buitenlanders, en bovenal dansstijlen passeren de revue. Tango zonder regels, voor iedereen, voor de liefde en voor de lol.

Nu ik regelmatiger naar tangoles ga en zowaar plezier begin te krijgen in mijn eigen vorderingen, wordt het tijd om de milongas nader te verkennen. De donderdagavonden met live muziek in La Viruta waren een mooi begin en aanvankelijk een hele belevenis. Maar bij gebrek aan vooruitgang ontbrak me de animo om frequent te gaan. Of stagneerde de ontwikkeling juist vanwege de lage frequentie? Hoe dan ook, ik belandde telkens weer in hetzelfde ochos klasje, met de rest van de stuntelaars. Een vicieuze cirkel die ik nu aan het doorbreken ben. Behoorlijk dapper al zeg ik het zelf, want tango boezemt me eerlijk gezegd een zekere faalangst in. Zonder de juiste dosis ervaring, zonder het vertrouwen dat ik niet meteen verkramp en met het gevoel een olifant met twee linkerbenen in een porseleinkast te zijn, lijken milongas duistere en gevreesde oorden waar ik slechts door al mijn tango-demonen geplaagd zal worden.

Tot gisteravond, tot La Glorieta. Er glinstert hoop aan de horizon voor beginnende tangozielen. Niet dat ik nu meteen dé tangoheld ben. Nog voor mijn vaste danspartner arriveerde en ik mijn nog-niet-zo-stoute schoenen kon aantrekken was de eerste “bailas?” al mijn deel. Ik heb ze maar als smoes gebruikt, de schoenen. Voordat zij zich vol zelfvertrouwen laten leiden door elke willekeurige danspartner zijn de zolen wel versleten. Kan ik me mooi een paar stoute exemplaren laten aanmeten.


(Deze column werd in het decembernummer 2010 van het Nederlandse tangotijdschrift La Cadena gepubliceerd).

donderdag 14 april 2011

Een blogje van niks

Het was me het maandje wel. Zo eentje waarin ik nauwelijks aan schrijven toekwam (alleen voor La Cadena 2 columns geproduceerd). Ik ga het me daarom een beetje gemakkelijk maken. Om te beginnen geen opsomming van wat er wereldwijd allemaal gebeurd is, ik ga ervan uit dat u dat zelf allemaal een beetje bijgehouden hebt. Zelfs aan de laatste nieuwtjes rond de dorpspomp van Buenos Aires ga ik me niet wagen, dat kan Adrian Bono van The Argentinian Independent veel beter: Thoughts of a foreigner. Leuke ontdekking deze blog, om op de hoogte te blijven van het laatste politieke nieuws, de vetste roddels en wat er verder zoal loos is in dit land. Verder schreef Jakobien een leuke blog over de 10 dingen die je niet mag missen in Buenos Aires: Worldpieces blog. Op het Che Holandeses forum (voor Nederlanders die in Argentinië wonen) was er nog een kleine discussie door de zeer ongenuanceerde meningsuiting van een Argentijnse echtgenote van een landgenoot, over Nederland. Misschien interessant om te weten hoe de Argentijnen over Nederland denken. Zodra ik een keer een goed onderbouwd verhaal tegen kom zal ik me melden, maar de onsamenhangende details van deze specifieke mening zal ik u besparen.

Inmiddels is het herfst in Buenos Aires en vallen de blaadjes van de bomen. Gisteren fietste ik naar huis van college en het waaide hard, waardoor het gele blaadjes sneeuwde van de bomen, een prachtig gezicht. De dagen worden wat korter en het is 's nachts wat koeler, maar overdag schijnt de zon en is het prachtig weer. De mooiste tijd van het jaar wat mij betreft. Vanaf 9 maart zijn de colleges weer begonnen en ik hoefde niet één keer vanwege de regen de bus te nemen. Helaas wel een een paar keer vanwege gebrek aan een fiets... Mijn eerste Buenos Aires-bici was gestolen toen ik een avondje naar mijn favoriete theater-restaurant Vinilo ging en zo stom was mijn fiets voor de deur op slot te zetten. Tja, dat doe je toch niet?! (was de reactie hier). Die fiets had mee naar binnen gemoeten, ze hebben er een schattig klein binnenplaatsje en zijn fietsvriendelijk. Maar dat wist ik toen nog niet! Twee uurtjes prachtige gitaarmuziek later had één of ander onderkruipsel genoeg tijd gehad om mijn stoere wheels te ontvreemden. Tja, dat gebeurt toch overal (was de reactie vanuit Amsterdam en New York en nog zo wat plaatsen ter wereld). Bedankt jongens, daar heb ik wat aan... het blijft een hele investering, elk half jaar een "nieuwe" tweedehands fiets, dus degene die ik nu heb (die ik gelukkig na een fietsloos weekje al snel gevonden had en waar ik weer even blij mee ben) gaat overal mee naar binnen. Al ga ik bij presidente Christina herself op de thee!

Niet dat ik daar tijd voor heb, want ik studeer. En niet zo'n beetje ook. Het nieuwe bureau doet volop dienst en is beladen met kilo's en kilo's leesvoer. Anatomie heet de nieuwe tijdsbesteding. Organische Chemie, Statistiek en Engels zijn een soort hobby's geworden die je er voor de lol nog even bij doet. Anatomie is een oneindig groot zwart gat dat alle tijd die er maar is opslokt zonder dat er ooit een einde in zicht komt. En de manier waarop het gegeven wordt, draagt niet echt bij aan een structurele aanpak. "U dient het juiste detailniveau te vinden", zonder daarbij een indicatie van hoe gedetailleerd precies je kennis geacht wordt te zijn. Een structurele begeleiding van het practicum ontbreekt. Vroeger - toen deze student nog een studentje was :) - hadden we ook Anatomie. Compleet met een mooi snijpracticum: dode dieren ontleden en ontdekken hoe ze in elkaar zitten. Dat was nog eens een vak! Ik zal nooit van mijn leven vergeten dat we voor het eerst echt moesten gaan snijden. Weifelend met een nog maagdelijke scalpel boven het bleekroze buikje van zo'n lief klein biggetje (dood geboren! voor de dierenactivisten onder u!!): waar en hoe moet die eerste snee? Een hele overwinning als je uiteindelijk aan de eerste open-big-operatie van je leven begint. Uiteraard verwacht ik niet dat we nu met het practicum allemaal een dode hond, koe of paard voor onze neus krijgen, maar eentje voor de hele zaal is ook weer een beetje weinig. Zelf snijden is er helaas niet bij. En de afstraffende manier waarop sommige docenten vragen beantwoorden is natuurlijk didactisch gezien helemaal van de zotte. Over 3 weken is het eerste examen, dus ik heb nog even om alle botten, spieren, ligamenten, bloedvaten, gewrichten en zenuwen van de ruggegraat en de voorste ledematen erin te stampen. Op het juiste detailniveau uiteraard (het Paasweekend ga ik weer eens op de Dalmatiërs passen - dat wordt botten, pezen en spieren voelen bij de "princesas" - zoals baasje Marco ze noemt).

De eerste weken van het academisch jaar moest ik ook weer even door de papiermolen van Immigraciones. Documenten verzamelen en legaliseren, tig keer 's ochtends om 7 uur in de rij... Het was weer een feestje met de dames en heren ambtenaren. Gelukkig zijn er altijd lotgenoten om het leed wat te verzachten. Het Argentijnse vriendje van een Cubaanse mede-visumverlengster maakte, doelend op mijn studieboek voor Organische Chemie, de opmerking dat "je wel dapper moest zijn om dat in het spaans te studeren". Toch leuk dat iemand dat op waarde weet te schatten! :) We raakten verzeild in een uitgebreid gesprek (alle tijd, al wachtend), waarin bleek dat hij muzikant was, en dat mij uiteindelijk een hele lijst met leuke muzieklocaties (vergelijkbaar met Vinilo) opleverde. Van de nood maakt men een deugd! Van de week ben ik op één van deze locaties geweest, Notorious. Een franse collega van Biketours trad op met haar band en gaf een meeslepende mix van franse chansons, jazz, tango, cumbia en Cubaanse son ten gehore, terwijl ze zich steeds in een ander kostuum(pje) hees. Nooit geweten dat er zo'n rasartieste in haar school. Voor wie zich in deze contreien bevindt: NanaeNada heet de band en de show Nanasutra. Gaat dat zien!

Vertier en vermaak genoeg dus, op z'n tijd. Met Koninginnedag wordt het echter niets dit jaar vrees ik. De ambassade bezuinigt en geeft geen receptie (of niet voor de Nederlanders in ieder geval, de Argentijnse versie gaat in verband met de economische belangen uiteraard wel door). De Nederlandse vereniging heeft de toegangsprijs voor het 30-aprilfeest zo ongeveer verdubbeld, en ik was niet van plan de clubkas te spekken. Alle hoop is dus gevestigd op Dudui, de Nederlandse club die een tijdje gesloten was, maar 27 april haar deuren weer opent als "Casa Dudui". Daar moet toch een bitterbal of oranje tompouce te scoren zijn op onze nationale feestdag. Tussen de Anatomie-stampuurtjes door.

Al schrijvende werd het toch nog een blogje met van alles en nog wat. En dat is niet niks.

zondag 20 februari 2011

Zoetekauwen

Natuurlijk, ik zag er in al mijn zelfvertrouwen allerverleidelijkst uit die dag. Bijna 3 maanden in Buenos Aires, een huis en mijn draai gevonden, de inschrijvingsprocedure voor de universiteit inmiddels helder voor ogen én bovendien: mijn eerste sollicitatiegesprek. Reizen en studeren: prachtig natuurlijk, maar er moet ook brood op de plank. Research Associate bij één van de grotere financiële informatiebedrijven ging ik worden. Niet dat ik daarvoor doorgeleerd heb, maar als Dutch native speaker kon ik in ieder geval op mijn eigen taal als belangrijkste vaardigheid vertrouwen. En die paar financiële termen? ach, die zou ik wel onder de knie krijgen. In vol ornaat toog ik naar Microcentro, het zakenhart van Buenos Aires. De recruiter spuide in recordtempo zijn (voor mijn vers aangeleerde Argentijnse Spaans nog net te volgen) standaardverhaaltje, raffelde wat vragen af, liet me een testje doen en beëindigde de sessie met de woorden dat ik nog van hem zou horen. Gewoon een gemoedelijk standaardgesprekje dus, en ondanks mijn met de test genadeloos aangetoonde onkunde met de financiële termen vond ik het voor een eerste Argentijnse sollicitatie prima geslaagd. Met een voldaan gevoel en een brede glimlach van oor tot oor liep ik het kantoor uit. Achter mij kwam plots een zakenman van middelbare leeftijd en klein postuur een restaurant uit rennen, om mij staande houden en te zeggen dat hij mij graag even wilde begroeten. Beleefd als ik ben stond ik stil en kreeg een kus op mijn wang. "Kennen wij elkaar" vroeg ik hem, koortsachtig bedenkend waar ik hem in hemelsnaam ontmoet zou kunnen hebben en of ik hem dus eigenlijk zou moeten herkennen. "Nee, zei hij, maar we kunnen uitgaan samen". "Waarheen dan en waarom?" vroeg ik. "Para estar intimamente juntos" was zijn antwoord. Hij stelde brutaalweg voor om een intiem onderonsje te hebben!! Ik weet dat echte gaucho's verlegen en ingetogen mensen zijn, maar dit grote-stads exemplaar was duidelijk niet op zijn mondje gevallen. Een zacht gemompeld complimentje krijg je hier op straat regelmatig mee in het voorbijgaan, maar dit oneerbaar voorstel was van een directheid die ik nog niet kende. Te verbouwereerd om boos te worden, had ik maar liefst 3 woorden nodig voor een ontkennend antwoord. Ik draaide me op mijn hoge hakken om en beende resoluut weg. Als bij toverslag hoestte mijn onderbewustzijn zijn allereerste woorden op, had ik dat nou toch goed gehoord? Hij zei tegen iemand in het restaurant: "even mijn toetje halen". Zoetekauwen, die Argentino's!! De brede glimlach bleef. En voor de test bleek ik later met vlag en wimpel geslaagd.


"Zoetekauwen" schreef ik na mijn eerste maanden in Buenos Aires, als proefcolumn. Ik stuurde het naar een aantal tijdschriften en het leverde me uiteindelijk mijn column op in "La Cadena", het tangotijdschrift van Nederland.

dinsdag 25 januari 2011

A clear pee

You got to have a clear pee. Grappig hoe bepaalde zinnetjes voor "eeuwig" in je geheugen gegrift blijven. Deze is van '93, een kanotocht up north in Ontario, Canada, French River Provincial Park. Met de stagebegeleider van een jaarclubgenootje die net als ik in Guelph haar stage deed, zijn vriendin en nog een ander stel gingen we een weekendje kanoën. Veel geleerd van deze doorgewinterde outdoortypes. Hoe je genoeg energie maar niet teveel gewicht meeneemt voor 3 à 4 dagen "in the wild", hoe je al dat lekkers en daarmee je eigen hachje beschermt tegen opdringerige beren, en hoe je in de gaten kunt houden dat je genoeg drinkt. Een helder plasje dus, even spieken als je ergens achter een struik hurkt.

In extreme omstandigheden moet ik er altijd weer aan terugdenken. Vandaag was zo'n dag, met een maximum van 34,4ºC om 14:00 uur, luchtvochtigheid van 93% (!!) en een gevoelstemperatuur van maar liefst 43,2ºC. Zo'n dag dat je eigenlijk gezellig bij de airco wilt kruipen, in plaats van aankleden, tandenpoetsen en in de metro gekookt worden. Fijne dag om 2 Brazilianen op sleeptouw te nemen. Die fietsen zo lekker langzaam (en geven geen fooi)... Bij de gebruikelijke stop in La Boca, waar de toeristen 30 minuten zichzelf mogen vermaken en wij gidsen aan de koffie, croissantjes en empanadas gaan, kwam op het toilet dat zinnetje bij me op. Het was tegen twaalven, ik had al bijna 2,5 liter water op. Ik keek even achter me voor ik doortrok. Alles in orde. De middagtour met 11 Nederlanders (die ook nooit een fooi geven!) werd afgebeld, men ging liever zwemmen. Daar kon ik me iets bij voorstellen... Na de lunch had ik 3,5 liter water op.

Inmiddels heeft het geregend, de temperatuur is tot 24ºC gedaald. De luchtvochtigheid helaas niet en ik voel nog nauwelijks verschil. Op m'n armen en benen parelen kleine zweetdruppeltjes, alsof ik een bedauwd grasveldje ben. Nee, dat klinkt veel te heerlijk koel. Eerder een gieter met lauw water, wat erin gaat komt er via mijn poriën zo weer uit.

Vorige week had ik 3 Finnen mee op de fiets, erg aardige mensen, goeie fietsers ook. Voor 't eerst dat ik gezamenlijk met mijn passagiers koffie dronk. Finnen hebben vooral verstand van kou. Met meer dan 6 maanden sneeuw per jaar zijn meerdere werkwoorden en zelfstandige naamwoorden om het begrip "sneeuw(en)" uit te drukken wel handig in de communicatie. Ik begin zo langzamerhand verschillende soorten hitte te onderscheiden. Met subtiele variaties van dag tot dag, die ik wel voel maar waarvoor het vocabulaire me vooralsnog ontbreekt. Meerdere werkwoorden voor het begrip "zweten" zou een goed begin zijn.

De klamme hitte gaat voorlopig nog aanhouden. Via kranten en TV wordt ons aangeraden vooral veel te drinken (check!), ons luchtig te kleden (check!), niet teveel inspanning te leveren (oei) en uit de zon te blijven (oeiii). Dat wordt lastig. Ik fiets maar gewoon vrolijk verder. Factor 50 en "a clear pee", dat is mijn strategie.

Meer fietsavonturen (en een kritische noot) op mijn La Ruta blog. En er zijn steeds meer fietsen en fietspaden in Buenos Aires. Zelfs één tot aan mijn huis sinds kort! lees artikel .

zaterdag 1 januari 2011

2011

Na een uiterst veelbewogen 2010 vraag ik me af wat 2011 voor moois in petto heeft. Wordt het weer zo'n razende achtbaan met een hausse aan nieuwe ervaringen, interessante ontmoetingen en heftige emoties, of kan dit krakend verse jaar slechts bleekjes afsteken bij zijn kleurrijke voorganger? Ik laat het allemaal maar gewoon gebeuren en ga er eens goed voor zitten. Maar niet langer aan onze te hoge tafel en krakkemikkige stoel. Nu er naast het schrijven van blogs en La Cadena columns nog een vertaalbaan en een theateropdracht bijkomen, kan ik het me niet veroorloven door te werken met kramp in mijn schouders en pijn in mijn polsen. Er moet een ergonomisch verantwoorde werkplek komen, en snel een beetje!

Mijn eerste en enige, goede en ook goed uitvoerbare voornemen (altijd handig met goede voornemens) is daarom het kopen van een fijn bureau en dito stoel. Zodat het in ieder geval een gezond schrijfjaar wordt. En daarmee ook een gezond financieel jaar, want het vertaalwerk zou wel eens mijn studiefinanciering kunnen worden, mijn basisbeurs waarmee ik zorgeloos kan blijven studeren. En in Buenos Aires wonen, tango dansen, mijn nieuwe ritme beleven, wat reizen wellicht. Kortom: inspiratie blijven opdoen in een zo groots en meeslepend mogelijk leven. Prachtig symbool voor het nieuwe jaar eigenlijk, een nieuw bureau. Meer dan dit ene simpele strategische voornemen heeft mijn 2011 niet nodig. Nou goed, op wat frivoliteiten na dan. Een nieuwe jurk voor de volgende jaarwisseling zal er toch wel inzitten in 2011. En eindelijk echte tangoschoenen...



*****ENGLISH VERSION**************

After an extremely eventful 2010, I wonder what beautiful things 2011 has in store. Will it be another roaring roller coaster full of new experiences, interesting encounters and intense emotions, or could this crisply fresh new year look nothing but pale in contrast with its colorful predecessor? I will strap myself up for the ride and let it all happen. But not while seated at our too high table and rickety chair. Now that besides writing blogs and La Cadena columns, a translation job and a theater assignment will be needing my attention, I can not afford any longer to work with cramps in my shoulders and pain in my wrists. An ergonomically sound work place should be arranged, and soon!

My first, only and feasible New Year's resolution (always helpful, feasibility of one's New Year's resolutions) is therefore to buy a nice desk and ditto chair. So at least it will be a healthy writing year. And at the same time a healthy financial year, because the translation job could very well become my financial student support, my basic grant to continue studying carelessly. Continue to live in Buenos Aires, dance tango, experience my new rhythm, maybe even travel a bit. In short, continue to gather inspiration while living as grand and compelling as possible. Beautiful symbol for the new year actually, a new desk. My 2011 doesn't need more than this one simple strategic New Year's resolution. Well, maybe some frivolities. A new dress for next New Year's Eve should definitely be possible in 2011. And finally a pair of real tango shoes...